FOKAL ENFEKSİYON TEORİSİ NEDİR?
Fokal enfeksiyon kavramı endojen bir enfeksiyon odağından kaynaklanan mikroorganizmaların (bakteriler, mantarlar, virüsler) neden olduğu sayısız sistemik hastalığı ön plana çıkaran Fokal Enfeksiyon Teorisine yol açmıştır. Fokal enfeksiyon teorisinde ileri sürülen, bakterilerin vücuttaki herhangi bir lokal odaktan uzun sürede kan yoluyla diğer bölgelere yayılmasıdır.
FOKAL ENFEKSİYON TEORİSİ İLE ENDODONTİK TEDAVİ İLİŞKİSİ
1920’lerde Dr. Weston A. Price, kök kanal tedavisi sırasında dentin tübüllerinde hapsolmuş bakterilerin “sızıntı” yapabileceğini ve neredeyse her türlü dejeneratif sistemik hastalığa neden olabileceğini gösteren araştırmalar sunmuştur ( örneğin, artrit; böbrek, kalp, sinir, gastrointestinal, endokrin ve diğer sistem hastalıkları). Bu, tıp bu tür hastalıkların nedenlerini anlamadan öncedir. Dr. Price endodontik tedavidense diş çekimini savunmuştur. Bu teori, hem sistemik hastalığın tedavisi için hem de gelecekteki hastalıklara karşı profilaktik bir önlem olarak korkutucu bir diş çekimi dönemiyle sonuçlanmıştır. Price’ın araştırma teknikleri yayınlandıkları tarihte eleştirilmiş ve 1930’ların başında, daha modern araştırma tekniklerini kullanan bir dizi iyi tasarlanmış çalışma bulgularını gözden düşürmüştür.
GÜNCEL ARAŞTIRMALAR
Onlarca yıl süren araştırmalar, Dr. Price’ın bulguları ile çelişmiştir. 1951, Amerikan Diş Hekimleri Birliği Dergisi, bilimsel literatürü gözden geçiren özel bir baskı yayınlamış ve dişin kurtarılabileceği durumlarda nonvital pulpalı dişler (canlılığını kaybetmiş dişler) için uygulama standardını endodontik tedaviye kaydırmıştır. JADA (Journal of American Dental Association), 1920’lerden itibaren Dr. Price’ın araştırma tekniklerini incelemiş ve uygun kontrol gruplarının bulunmaması ve aşırı dozda bakteri indüksiyonu dahil olmak üzere modern bilimsel araştırmaların pek çok yönünden yoksun olduklarını kaydetmiştir.
Daha yeni araştırmalar, genel sistemik sağlıkla ilgili olduğu için diş tedavisinin güvenliğini desteklemeye devam etmektedir. Nisan 2012’de AHA (Amerikan Kalp Derneği), periodontal hastalık (diş eti hastalıkları) ve kalp hastalığını bağlayan hiçbir bilimsel kanıt bulamamış, bu da kalp hastalığı ve periodontal hastalığın aynı kişide sigara, yaş ve diyabetin ortak risk faktörleri nedeniyle rastlantısal olarak ortaya çıktığı sonucuna varmıştır.
GÜNÜMÜZDE ENDODONTİK TEDAVİ GÜVENİLİRLİĞİ
Bazı hastalar uzun süre önce reddedilmiş olan fokal enfeksiyon teorisinin endodontik tedavi ile ilişkili olması durumunu hala duymakta; AAE (American Association of Endodontists ) ve diğer güvenilir kaynaklarda çok sayıda iyi bilgi mevcut olsa da, hastalar bazen yanlış bilgiler ile diş hekimlerine başvurmaktalar. Biz diş hekimlerinin temel sorumluluğu, endodontik tedavinin güvenliğinden endişe duyan hastalara genel sağlıklarının en önemli öncelik olduğu konusunda güven vermektir.
Dişlerimizin ve ağzımızın genel sağlıkla ilişkisi tartışılmaz. Endodonti, enfeksiyon ve ağrıyı ortadan kaldırarak, doğal dişlerimizi koruyarak iyi ağız sağlığının devamlılığını sağlamada kritik rol oynayan bir tedavidir. Günümüzde, modern endodontik tedavinin güvenli ve etkili olmadığı teorisini destekleyen hiçbir kanıt yoktur.
*Bu yazı Amerikan Endodontistler Birliği (AAE) resmi sitesinde yayınlanan bilgiler ışığında hazırlanmıştır.
KAYNAKLAR
32-45.
-https://www.aae.org/specialty/wp-content/uploads/sites/2/2017/06/rootcanalsafety.pdf
-Pallasch, Thomas J., and Michael J. Wahl. “Focal infection: new age or ancient history?.” Endodontic Topics 4.1 (2003):