Total Protez Nedir? Kimlere Yapılır?
Diş, diş eti, alveol kemiği ve çevre doku kayıplarını fizik unsurlarla tamamlayan parçalara “Diş Protezi” denir. Kayıp unsur bazen bir tek diş veya diş parçası olabildiği gibi; bazen de çenenin geniş bir bölümü olabilir. Çene-diş protezi ile ilgili araştırma ve uygulama yapan diş hekimliği uzmanlık dalına “Prostodonti” denir. Total protez, doğal dişlerin olmaması nedeniyle çiğneme fonksiyonunu yitirmiş olanlara yapılır. İyi çiğnemenin, besin maddelerinin sindiriminde çok önemli olduğu bir gerçektir. Çiğnemenin tekrar kazanılması yanında protezinizin güzel görünmesine de yardımcı olacaktır. Bütün diğer konular gibi, protezinizi kullanmayı öğrenmeniz de biraz zamanınızı alacaktır. Kararlı olup konuya olumlu yaklaşırsanız, bir süre sonra protezinizi rahat kullandığınızı göreceksiniz.
Total Protezin İlk Kullanımında Hastayı Neler Bekler?
Yeni proteziniz ağzınızda yabancı ve büyük gibi olacaktır. Dudak ve yanaklarda doluluk hissi duyulacaktır. Protezler ne kadar ince yapılırsa yapılsınlar size şişkin gelecektir. Alt protez daha çok hareket edecek ve yerinden çıkacaktır. Alt proteze alışmak, üst proteze alışmaktan daha zordur ve daha uzun zaman alır. İlk günlerde salgı bezlerinin uyarılması sonucu tükrük miktarında artma olabilir, bu zamanla geçecektir. Protezlerin yumuşak dokulara oturması ve fonksiyon sırasında hareket etmesi sonucu yapımında ne kadar özen gösterilmiş olursa olsun bazı yerlerde vuruklar olabilir. Hasta diş hekiminin dediği günlerde mutlaka gelmeli ve protezde düzeltmeler yapılmalıdır. Vurukların, hasta tarafından alınması yanlıştır, sorunları büyültebilirsiniz. Vurulan yerlerin alınması için diş hekimine gelmeden önce protezlerinizi en az 8 saat kullanmış olmalısınız. bu süre vuruk yerlerin görülebilmesini sağlar. Birkaç hafta içinde ağzınızdaki dokular proteze uyum sağladıkça bu sorunların da kendiliğinden azalacağına tanık olacaksınız. Protez takıldıktan sonra şikayet olmaması çok ender görülen bir durumdur.
Merak Ettikleriniz?
Diş hekimi tam protezleri takıldıktan sonra 24 ve 48 saat sonra hastasını mutlaka görmelidir. Protezinizi yeni kullanmaya başladığınız günlerde yumuşak gıdalarla işe başlamalısınız. Yiyecekleri küçük parçalara bölerek ve yavaşça çiğneyerek yiyiniz. Yemek yerken çenenizin her iki tarafını ve arka dişleri kullanarak çiğneyiniz. Protezi kullanmakta iyice tecrübe kazanmadan çok sert ve çiğnenmesi zor gıdaları yemeye çalışmayınız. Hastanın protezi ilk takıldığı zamanlarda su içerken protezlerin yerinden oynamaması mümkün değildir. Çiğnemeyi öğrenmek zaman ister. Örneğin: Etin kemiğini hissetmeniz zordur. Tavuk, balık, et gibi gıdaların kemiklerini tabağınızda ayıklayıp daha sonra çiğnemeye başlamanız daha doğru olacaktır. Tam protezlerle normal olarak yemek yiyebilmek en azından 6-8 hafta sürer. Tam protezlerle özellikle ilk haftalarda ön dişlerle kesinlikle ısırılmamalıdır. Bu, protezin arka kısımlarının dokulardan uzaklaşmasına neden olur. Başlangıçta dudak ve yanak ısırmalarıda olabilir.Dudaklar kapalı olarak yemek yemeye çalışılmalıdır. Protezinizle çiğneme kuvvetiniz, doğal dişlere göre 1/3 ile 1/6 oranında daha azdır.
Biraz zaman alabilir. Yüksek sesle okuma çalışması yapılmalıdır. Doğru telaffuz edilemeyen kelimeler tekrar edilerek normal hale getirilmeye çalışılmalıdır. Başlangıçta güldüğünüz, öksürdüğünüz zaman proteziniz ağzınızda yerinden oynayabilir. Tekrar yerine oturması için yavaşça dişlerinizi sıkıp, yutkununuz.
Protezi ilk kullanmaya başladığınız zaman yüzünüzün görünümü size değişik gelebilir.Yanak ve dudak kaslarınız proteze uyum sağlayınca görünümünüz normale dönecektir. Aynaya bakarsanız protezinizle daha genç göründüğünüz fark edeceksiniz. Yanak ve dudaklarınızdaki çökme protezinizle düzelecektir. Rahat davrandığınız ölçüde doğal görünürsünüz. Yapay (takma) dişlerin görünümü de son derece güzel ve sağlıklıdır.
Protezinizi bir gün içinde ne kadar süreyle kullanacağınız konusunda diş hekiminizin önerilerine uyunuz. Protezinizi kullanmaya alıştıktan sonra geceleri protezinizi çıkarın. Böylece ağız dokularınız dinlenecek ve ağız sağlığınız korunmuş olacaktır. Protezler gece çıkarıldığında su içine bırakılmalıdır. Bir bardak içinde ve çocukların erişemeyeceği bir yerde tutulmalıdır. Geceleri protezlerini çıkarmamak durumunda olan genç insanlar ise gündüz ve uygun olan bir zamanda ağız dokularını dinlendirmelidir. Protezin ömrü 4-5 yıldır.
Sağlıklı bir ağız için, protezinizin gıda artıklarını her yemekten sonra temizlemek gerekir. Protezinizin her bölümünü protez temizleme fırçası ile fırçalayınız. Fazla kuvvet harcamayınız. Temizleme işleminde diş macunu veya aktif temizleme tableti gibi maddeleri kullanabilirsiniz. Temizlemek için kesinlikle klorak, tuz ruhu vs. gibi maddeleri kullanmayınız. Protezinizi asla sıcak su içine koymayınız. Sağlığınızı ilgilendiren konularda kendi başınıza karar vermeyiniz. Protezinizin bol olduğu veya tamire gereksinim olduğu durumlarda diş hekiminize başvurunuz. Takma dişlerinizin içini ve dışını her gün çift başlı protez temizleme fırçası ile fırçalayınız.
Tam protez kullanan hastalarda doğal dişleri olan insanlar gibi belirli aralarla kontrol edilmelidir. Çeşitli faktörlere bağlı olarak protezaltındaki dokular değişebilir. Bu durumun hastanın genel sağlığı ile de yakından ilişkisi vardır. Zamanla proteziniz dokularla uyumunu kaybeder ve siz bu durumu fark edinceye kadar dokularda zararlara sebep olabilir. Protezinizle ilgili veya ilgisiz, ağızda çeşitli lezyonlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle yılda en az bir kere diş hekimi tarafından muayene olmalısınız. Yeni protezlerinizin başarısı, diş hekiminize olduğu kadar size de bağlıdır. Sabırlı ve olumlu yaklaşım ile rahatça protez kullanan milyonlarca insandan biri olabilirsiniz.
