BİZE ULAŞIN
tr

Hepatit ve Diş Tedavisi

Hepatit ve Diş Tedavisi dünyasağlıkörgütü 2010 yılından beri Dünya Sağlık Örgütü tarafından, hepatit B virüsünü ilk kez tanımlayan Nobel ödüllü ABD’li doktor B.S. Blumberg’in onuruna doğum günü olan 28 Temmuz tarihi Dünya Hepatit Günü olarak belirlenmiştir.

Bugünün amacı, ulusal ve uluslararası alanda hepatit hastalığı hakkında toplumu bilgilendirmek, farkındalığı artırmak, koruyucu önlemlere dikkat çekmek ve tedavi yöntemleri hakkında bilgilendirerek gelecekte viral hepatitleri insanlığı tehdit eden hastalıklar listesinden silmektir.

Dünya Hepatit Günü (WHD) viral hepatitin küresel yükü hakkında farkındalığı artırmak ve gerçek değişimi sağlamak için dünyayı tek bir tema altında bir araya getirir. 2020 yılında dünya çapında 290 milyon insanın farkında olmadan viral hepatit ile yaşaması ve tanı konulmaması sebebiyle tedavi olamayışlarına dikkat çekmek amacıyla belirlenen tema ‘Kayıp Milyonları Bul’ (‘Find the Missing Millions’) olarak belirlenmiştir.

HEPATİT NEDİR?
Hepatit, en basit anlamıyla karaciğerin iltihabıdır. Hepatitler, tüberkülozdan sonra en sık ölüme yol açan enfeksiyon hastalığı olup pek çok nedene bağlı olarak gelişebilmektedir. Viral hepatitlere ise başta Hepatit A, B, C, D ve E virüsleri olmak üzere farklı virüs tipleri sebep olmaktadır. Hepatit B ve Hepatit C virüsleri uzun vadede kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabildiği için ayrı bir öneme sahiptir. HBV enfeksiyonu aşılama ile önlenebilir, en yaygın olarak 6 ay boyunca 2 veya 3 enjeksiyon halinde uygulanır. HCV için ise bir aşı olmamasına rağmen, mevcut tedavi rejimleri vakaların % 90’ından fazlasını tedavi edebilir.

DÜNYADA VE ÜLKEMİZDE GÖRÜLME ORANI
Tüm dünyada yaklaşık 300 milyon hepatit B, 70 milyon da hepatit C taşıyıcısı veya hastası bulunmaktadır. Bu iki virüs, ülkemizde de önemli bir sağlık sorunudur: Ülkemizde HBV sıklığı %4, HCV sıklığı ise %1 olup, yaklaşık 2-3 milyon hepatit B ve 500.000 hepatit C hastamız olduğu tahmin edilmektedir. Hepatit C hastalarımızın tanı konulduğunda %20’sinin ileri evrede yani sirotik olması çok acı bir gerçektir. Tüm dünyada bir yılda 1.5 milyona yakın kişi Hepatit B (HBV) ve Hepatit C virüsünün (HCV) yol açtığı kronik hepatitlere bağlı komplikasyon olarak gelişen siroz ve karaciğer kanseri nedeniyle kaybedilmektedir.

VİRAL HEPATİTLER NASIL BULAŞIR?
-Hepatit A ve E virüsü bulaşı esas olarak fekal-oral yolla (hasta kişilerin dışkısından atılan virüsle kontamine su ve gıdaların tüketilmesiyle) gerçekleşmektedir.
-Hepatit B ve Hepatit C;
Kontrol edilmemiş kan ve kan ürünlerinin transfüzyonuyla
Uygun şekilde steril edilmemiş cerrahi malzemelerin kullanıldığı tıbbi girişimler ya da diş hekimliği müdahaleleriyle
Kullanılmış enjektör paylaşımıyla
Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımıyla
Uygun şekilde steril edilmemiş araçlarla yapılan dövme, akupunktur ya da vücut takılarının uygulanmasıyla
Hepatit B ve C taşıyıcılarının aile içi temasıyla
Anneden bebeğe doğumda ve sonrasında
Korunmasız cinsel ilişkiyle bulaşabilir.
-Hepatit D virüsü, sadece hepatit B virüs (HBV) ile enfekte olan kişilerde hastalığa yol açabilmektedir. HBV’nin yokluğunda enfeksiyon yapamaz.

DİŞ KLİNİĞİNDE RİSK ALTINDA MIYIZ?
Bir diş kliniğinde enfeksiyonlar, kan, oral sıvılar veya diğer sekresyonlarla doğrudan temas dahil olmak üzere çeşitli yollarla hızlandırılabilir. HBV enfeksiyonunun diş hekimliği mesleğinde en önemli bulaşıcı mesleki tehlike olduğu belgelenmiştir. Bu sebeple diş kliniklerinde Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri tarafından belirlenen prosedürler uygulanmalıdır.

1.El Yıkama
Eller, hastalıkların bulaşmasının en yaygın yoludur. Diş hekimi, dental asistan ve tüm sağlık uzmanları her hastadan önce ellerini yıkamalıdır.

2.Koruyucu Ekipman
Enfeksiyon kontrol önlemleri, hasta bakımı ile ilgili tüm diş hekimliği personelinin eldiven, maske, önlük ve gözlük gibi uygun koruyucu giysiler giymesini gerektirir. Her hastadan sonra eldiven gibi tek kullanımlık ürünler atılır. Bir sonraki hastayı görmeden önce, tedavi ekibinin üyeleri ellerini temizler ve yeni eldivenler giyer.

3.Dental malzeme ve ekipmanlar
Tek kullanımlık olmayan tüm dental aletler hastalar arasında temizlenmeli ve uygun şekilde sterilize edilmelidir.

4.Yüzey Temizliği
Herhangi bir hasta muayene odasına girmeden önce, diş hekimi koltuğu, dental ışık(reflektör), alet tablası, çekmece kolları ve tezgah gibi tüm yüzeyler temizlenir ve dekontamine edilir.

HEPATİTE KARŞI DİŞ HEKİMLERİNİN ROLÜ
– HBV veya HCV enfeksiyonunu önlemek için, diş hekimi personeli, vücut sıvıları veya mukoza ile temas potansiyeli olduğunda bariyer önlemleri (ör. eldiven, maske ve koruyucu gözlük) içeren standart önlemleri almalıdır.
– Diş hekimleri ve doğrudan hasta teması olan tüm personel hepatit virüsüne karşı bağışıklama almalı (aşı olmalı), tüm hastalar için tüm standart önlemlere uymalıdır.
– Hasta tıbbi öyküleri, viral hepatit ile potansiyel olarak enfekte olanların tanımlanmasına yardımcı olabilir. Hastanın tıp doktoruna danışmak, hastanın tıbbi durumuna uyarlanmış güvenli bir tedavi planı oluşturulmasına yardımcı olur.
– Karaciğer fonksiyon bozukluğunun mukozal zar sarılığı, kanama bozuklukları, peteşiler, morarmaya karşı artan hassasiyet, diş eti iltihabı, dişeti kanaması, fetor hepaticus (yani, hepatik ensefalopati ile ilişkili belirgin bir nefes kokusu), pürüzsüz ve atrofik dil, kserostomi gibi oral belirtileri olabilir.
– Karaciğer fonksiyon bozuklukları olan hastalar diş hekimleri için büyük önem taşımaktadır, çünkü karaciğer, yağ emilimi için gerekli safranın salgılanması, şekerin glikojene dönüştürülmesi ve hemoglobin metabolizmasının bir atık ürünü olan bilirubinin atılımı dahil olmak üzere metabolik fonksiyonlarda hayati bir rol oynar. Karaciğer fonksiyon bozukluğu, aminoasitler, proteinler, karbonhidratlar ve lipitlerin metabolizmasında anormalliklere yol açabilir. Karaciğer tarafından gerçekleştirilen, pıhtılaşma faktörlerinin sentezi ve ilaç metabolizması gibi birçok biyokimyasal fonksiyon olumsuz yönde etkilenebilir.
– Bir diş hekiminin hepatitin önlenmesinde oynayabileceği rol, her hastayı potansiyel bir hepatit taşıyıcısı olarak düşünmektir. Enfeksiyon riskini azaltmak için uygun enfeksiyon kontrolü ve sterilizasyon protokolleri izlenmelidir.

*Bu derlemede kaynak olarak aşağıdaki resmi siteler kullanılmıştır:
Dünya Hepatit Günü (https://www.worldhepatitisday.org/)
Dünya Sağlık Örgütü (https://www.who.int/campaigns/world-hepatitis-day/2020)
Türk Diş Hekimleri Birliği (http://www.tdb.org.tr/tdb/v2/yayinlar/Egitim_Dizisi/Dishekimleri_icin_risk_tasiyan_hastaliklar….pdf)
Amerikan Diş Hekimleri Derneği (https://www.ada.org/en/member-center/oral-health-topics/hepatitis-viruses)