Yemek yemek gerçekten büyük bir keyif ve ortodontik tedavi bunun katili. Öyle mi gerçekten? Erik yeme, sakız çiğneme ya da Cola içme! Her güzelin bir kusuru, her gülün bir dikeni varsa ortodontinin de birazcık sineye çekilmesi gereken bir yeme-içme meselesi var. Bir bakalım.
Ortodontik tedavinin ilk seansında özenerek yerleştirdiğimiz braketlerin kırılmaması içi hastalarımızı neleri yememeleri konusunda sıkıca tembihleriz. Ağızlarına kilit vurulmuş hissini iyice pekiştirmek için “Yersen braketin kırılır, tedavin uzar” şeklinde güzelce tehdit ederiz. Bu tehditi alan hastalarımız cesaretleri ölçüsünde önce “ön dişlerle ısırma yapılmaması” kuralını esneterek işe başlarlar. Baktılar ki ısırmaktan zarar gelmiyor, kuruyemişler ve çekirdekli meyveler (ERİK, KİRAZ) ya da elma armut gibi sert meyveler ile devam ederler. Ta ki braketlerden biri kırılana dek.
Hastalarımıza göre ise diş fırçalarken kırılan braketler demeliyim J Diş fırçaladığınıza hiç şüphemiz yok ama işin doğrusu diş fırçalamaktan braket koparan hasta sayısı gerçekten çok azdır. O braketler genellikle yediğiniz sert herhangi bir şeyden ötürü kopar ve fırçalarken fark edildiği için de suçu fırçaya atarsınız ama aslında erik yemişsinizdir. Ya da mevsiminde kıpkırmızı bir elma. Dizi izlerken patlamış mısır, soslu mısır, fındık, fıstık, kaju, cips vb. de yemiş olabilirsiniz. Ya da sert herhangi bir yiyecek. Bunları hepsi birer potansiyel braket koparıcı. (Bir yandan gerçekten diş fırçalarken de braket kırılabilir ki bu da braketin dişe iyi yapıştırılmadığını gösterir.)
Peki ne yiyelim? Aslında mesele sert olduğunu bildiğiniz yiyecekleri mümkünse yememek ya da küçük lokmalarla, pişmiş ve yumuşamış halleriyle yemek. İyi pişmiş güzel ev yemeklerinin hepsi afiyetle yenebilir. Köfte gibi yumuşak etler, yumuşak meyveler de öyle. Fastfood insanıysanız özellikle tedavinin başlangıcında ön dişlerle ısırma sırasında dişlerinizde hassasiyet oluşacağından arka dişlerinizle küçük lokmalarla yiyebilirsiniz. Bu hem braketlerin kırılmaması hem de özellikle ön dişlerinizin kök sağlığı açısından önemlidir. Tedavinin belli bir aşamasından sonra ön dişlerle yumuşak sandviç ısırmakta hiç bir sakınca yok ama ilk aşamalarda ortodontistinizin yeme içme kurallarına sıkı sıkıya uymanızda fayda var.
Özetle yeme içme konusu tedavi ilerledikçe belli konularda esneyebilir ve çok sert olmadıkça bir çok şeyi daha rahat yer hale gelirsiniz. Teller gülümsemeye engel olmadığı gibi yemeye de engel değildir. Erik bile doğru bir yaklaşımla yenilebilir, bu az bir şey mi? Biz size erik yemeyin demiyoruz, çekirdeğini çıkartıp küçük küçük bölerek yiyebilirsiniz, ama aynı keyfi verdiğine yüzde yüz garanti veremiyoruz. Aynı yaklaşımla kiraz, zeytin ve hurma da yenilebilir.
Asitli içecekler meselesinde ise pipet kullanmanızı öneriyoruz. Zira asidin diş yüzeyiyle olan temasını azaltmak çok önemli. Arkasından hemen diş fırçalama yapmamak, mümkünse su içerek ağız ortamının nötral bir ph seviyesine gelmesini beklemek, yarım saat geçtikten sonra diş fırçalama yapmak da yine bilmemiz gereken önemli bir detay. Çay kahve sonrası dişlerde oluşacak renkleşmelerin önünde geçmek için ise bol suyla çalkalama yapmak ve ilk fırsatta dişleri fırçalamak oldukça faydalıdır.
Buraya kadar anlatılanlar tel tedavisi ile ortodontik tedavi gören hastalarımız için geçerli. Şeffaf plaklarla tedavide ise sadece plağı çıkartarak istediğiniz yemeği yiyebilirsiniz. Plak tedavileri sırasında diş yüzeylerinde ATAÇMAN olarak isimlendirdiğimiz minik beyaz dolgular vardır, ancak bunların yeme içmeyle kırılması pek karşılaştığımız bir durum değil. Ataçmanların renkleşmemesi için diş yüzeylerine yerleştirildikten sonraki özellikle ilk iki hafta içinde renkli, boyayıcı nitelikte yiyecek içeceklerden uzak durulmasını tavsiye edebiliriz. Plaklar ağızdayken sıcak bir şeylerin yenilip içilmemesi de plastik plakların deforme olmaması ve tedavinin düzgün ilerlemesi açısından önemlidir. Su ya da soğuk içeçekler içmenizde ise hiç bir problem olmaz.
Herkese ağız tadıyla geçen güzel bir tedavi süreci dilerim.
Sevgiler.